ΚΡΙΤΙΚΗ θέατρο- ΩΝΑΣΗΣ ΤΑ ΘΕΛΩ ΟΛΑ

Προφανώς τα θέλει όλα ο κ Φασουλής, αφού επέλεξε να αλωνίσει επί σκηνής ώρες ολοκληρες για να ξαναπεί όσα ήδη ξέρουμε για την πολυτάραχη και άκρως ενδιαφέρουσα ζωή του Αριστοτέλη Ωνάση.

Μερικές φορές οι αναμνήσεις μιας εποχής με όσα αυτό μπορεί να σημαίνει, από τα μπουζούκια και το θρύλο Ζαμπέτα, μέχρι τον Κόκκοτα και την εκκεντρική φαβορίτα, και από την Ολυμπιακή, το ιδιωτικό νησί και τη θαλαμηγό μέχρι την παρέα προσωπικοτήτων της σκηνής και της πολιτκής από τη μια, αλλά και  το αίνιγμα των τριών σημαντικών γυναικών με τις εξίσου μυθιστορηματικές ζωές με του Ωνάση (ίσως και περισσότερο) από την άλλη, είναι αρκετό κίνητρο για να φέρει ένας καλλιτέχνης στη σκηνή τον "ήρωα" μιας ολόκληρης χώρας, πάνω στη σκηνή. 

Το έργο ακολουθεί τον "Αρίστο" από την εφηβεία στην άγαρμπη ενηλικίωση της Μικρασιατικής Καταστροφής, στην Αθήνα, στην Αργεντινή και στα πρώτα βήματα στα σαλόνια του διεθνούς τζετ-σετ, ωσότου ο ίδιος να ορίζει πολλές απ' τις παραμέτρους του. Όμως η ζωή του πληθωρικού Έλληνα πλοιοκτήτη έγινε καρικατούρα παρά τις άκρως φιλότιμες προσπάθειες των συμμετεχόντων ηθοποιών. 

Λίγο το τέλος εποχής, λίγο το λυκόφως των ειδώλων, λίγο η αλλαγή της σύστασης του τζετ-σετ, λίγο ο διαφορετικός τρόπος που απόγονοι και επίγονοι επιλέγουν να χειριστούν το όνομα που τους κληρώθηκε να φέρουν ή να υπηρετούν, μαζί και άλλα που δεν είναι της παρούσης, έκαναν το θεατρικό εγχείρημα αμήχανο για τον θεατή, άκαιρο, στην καλύτερη σαν αναμνήσεις και παραινέσεις ενός γέρου θείου. 

Ίσως μερικά χρόνια πριν, να είχε νόημα. Με άλλο καστ ει δυνατόν, παρά τις υπερφιλότιμες προσπάθειες των πρωταγωνιστών, και άλλη προοπτική πέραν του mainstream biopic. Που μια χαρά μπορεί να είναι, αλλά δεν το σηκώνει άλλο η υπερεκτεθειμένη ζωή και ο μύθος του σπουδαίου αυτού Έλληνα. 

(Ιανουάριος, live streaming. θέατρο Παλλάς. Στον ρόλο της Μαρίας Κάλλας η Κατερίνα Παπουτσάκη, στον ρόλο τςη Τζάκυ Κέννεντυ-Ωνάση η Δήμητρα Ματσούκα.)

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ - ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

Τον Δημοσθένη Παπαδόπουλο τον γνωρίσαμε στον "Τέλος Εποχής", την ταινία που ανέδειξε την νεαρή τότε "rat pack" της Ελλάδας, (κάτι σαν τα "young guns" του Χόλλυγουντ). Τους ηθοποιούς που έφεραν έναν αέρα ανανέωσης με αλλιώτικο παίξιμο και αέρα μπροστά στην κάμερα: φυσικότητα, καμμιά ωραιοποίηση, εκφορά του λόγου με όλη τη δύναμη (και την αδυναμία) της προσωπικής χροιάς. Έσπασαν τους κανόνες και έδειξαν ότι κάτι άλλαζε στην τέχνη του κινηματογράφου στη χώρα. Ο Δημοσθένης Παπαδόπουλος, με σημαντική καριέρα στην Ελλάδα και το εξωτερικό ξεχώρισε αμέσως και παρέμεινε σταθερά προσηλωμένος στην ποιότητα με όποιο μέσο κι αν ασχολήθηκε.
Φέτος, ο σημαντικός ηθοποιός με την χαρακτηριστική ευγενική φυσιογνωμία, καλλιτέχνης με σημαντική πορεία στο θεάτρο, την τηλεόραση και το θέατρο, με βραβεία στις αποσκευές του, σκηνοθετεί τον "Θείο Βάνια" στο θεάτρο Άνεσις. Μ' αυτήν την ευκαιρία του θέσαμε μερικές ερωτήσεις...

Ερ.: Έχετε παίξει και άλλοτε σε έργο του Τσέχωφ. Τώρα σκηνοθετείτε κιόλας. Τι είναι για σας το πιο γοητευτικό στοιχείο στα έργα του;

Δ.Π.: Το κωμικοτραγικό. Τα πρόσωπα στα έργα του ακόμα και στις πιο τραγικές στιγμές τους αγγίζουν την γελοιότητα. Ακριβώς όπως και στην ζωή. Γι΄ αυτό και τα έργα του Τσέχωφ μιλούν συναισθηματικά άμεσα στον θεατή. 

Ερ.: Πώς προσεγγίζετε σκηνοθετικά τον θείο Βάνια, αυτό το “χρονικό” των διαψευσμένων ελπιδων;

Δ.Π.: Τονίζω ακριβώς αυτό το στοιχείο. Το τραγικό που την ίδια ακριβώς στιγμή είναι κωμικό. Γελοίο. Και αυτός ο συνδυασμός βγάζει μία περίεργη ποίηση. Όπως όταν βλέπεις στον δρόμο μία πλαστική σακούλα που την παίρνει ο αέρας και αυτό είναι μία εικόνα βρώμικη αλλά την ίδια στιγμή και ποιητική.

Ερ.: Η γενιά σας έζησε σκληρές διαψεύσεις; Αν ναι, σε ποιά σημεία;

           Δ.Π.: Η διάψευση είναι κι αυτή κομμάτι της πορείας κάθε ανθρώπου και κάθε γενιάς. Είναι αναπόφευκτη.   Διάψευση ονείρων, πατρίδας, πολιτικής, φιλίας, έρωτα. Σε όλους τους τομείς περνάς και ίσως πρέπει να περνάς διαψεύσεις. Το θέμα είναι να κερδίζεις από αυτές.

Ερ.: Η αποδοχή ή η συνειδητοποίηση διαψεύσεων ζωής συχνά συνοδεύονται από ωριμότητα αλλά και μεγάλο πόνο. Πώς αποφεύγει κανείς την απελπισία όταν φτάσει σε τέτοιο σημείο;

Δ.Π.: Με το να συνειδητοποιείς ακριβώς ότι η διάψευση είναι κάτι αναπόφευκτο. Κάτι χρήσιμο. Ο Βάνιας φτάνει στην απελπισία γιατί δεν έχει συνειδητοποιήσει την αναγκαιότητα της διάψευσης.

Ερ.: Πώς χειριστήκατε το θέμα της απελπισίας στον θείο Βάνια;

Δ.Π.: Ο Βάνιας είναι ένα παιδί. Ένας κλόουν. Ένας γελοίος κλόουν. Αλλά και όλοι είναι εν δυνάμει κλόουν. Γελοία εγωιστικά πρόσωπα. Αλλά άθελά τους. Σαν μικρά κακομαθημένα παιδιά. Φτάνουν στην απελπισία γιατί είναι ανώριμοι. Αλλά την ίδια στιγμή τους αγαπάς. Ακριβώς γιατί είναι παιδιά. Γιατί έχουν αδυναμίες. Είναι μόνοι και αβοήθητοι. Η απελπισία στον Βάνια έχει μια κωμικοτραγική παιδικότητα. Κάτι αθώο και εγωιστικό.

Ερ: Οι γυναίκες και οι άνδρες παρουσιάζονται να ερωτεύονται διαφορετικά και να ζητούν διαφορετικά πράγματα στο έργο. Συμφωνείτε πως έτσι συμβαίνει; Έχουμε δηλαδή θεμελιώδεις διαφορές ως φύλα [-πέραν των προφανών της βιολογίας];

Δ.Π.: Οι άντρες αφήνονται σαν παιδιά στον έρωτα. Βουτάνε με μακροβούτια. Οι γυναίκες θέλουν τα «μπρατσάκια» τους. Θέλουν να έχουν κάποια ασφάλεια. Και στον Τσέχωφ και στην ζωή. Αλλά επί της ουσίας αποζητούν το ίδιο πράγμα. Στήριγμα. Απλά η διαδικασία τους είναι διαφορετική.

 Ερ.: Η Ελένα Σερεμπριάκοβα, η σύζυγος του καθηγητή, δίνει μεγάλη σημασία στην ηθική έστω κι αν δεν αγαπά το σύζυγό της, έστω κι αν το παραδέχεται ανοιχτά. Ποιά είναι αυτή η ηθική στην οποία -“πρέπει να”- υπακούει το γυναικείο φύλο

Δ.Π.: Επί της ουσίας καμία. Απλά η γυναίκα έχει διάφορα κόμπλεξ που η κοινωνία της έχει φορτώσει. Η γυναίκα πολλές φορές έχει το κόμπλεξ μην θεωρηθεί ανήθικη. Ενώ στο αντρικό φύλο δεν ισχύει το ίδιο. Αλλά αυτό έχει τις καταβολές του από πολύ παλιά. Όταν η γυναίκα ήταν καταπιεσμένη. Όταν υπήρχε η ανισότητα των φύλων. Και σήμερα ακόμα θα μπορούσαμε να μιλάμε για ανισότητα των φύλων ακριβώς επειδή η γυναίκα έχει ακόμα αυτό το κόμπλεξ, ως κατάλοιπο από το παρελθόν.

Ερ.: Οι ήρωες του έργου μοιάζουν δυσαρεστημένοι, απελπισμένοι..Είναι δυνατόν να βρούμε την ευτυχία;

Δ.Π.: Αν δεν υπήρχε δυστυχία, δεν θα αναγνωρίζαμε την ευτυχία. Αυτά τα δύο πάνε μαζί και αλληλοσυμπληρώνονται.

Ερ.: Η “βεβαιότητα των ημερών” που θα κυλίσουν απαράλλακτα είναι πιό παρηγορητικές μέσα στην ανία τους, ή η προπάθεια να αλλάξει κανείς και να δικεδικήσει την ευτυχία έστω κι αν τσακιστεί είναι πιό σημαντικό; [ή τίποτα απ' τα δύο;]

Δ.Π.: Η πάλη για ένα καλύτερο αύριο είναι σίγουρα κάτι καλό. Όταν υπάρχει κίνηση, το σώμα είναι ζωντανό. Αλλά η διάψευση είναι κι αυτή μέρος του παιχνιδιού. Είναι κάτι χρήσιμο και απαραίτητο. Όσοι οδηγούνται στην απελπισία είναι αυτοί που δεν έχουν συνειδητοποιήσει ότι η διάψευση είναι εποικοδομητική και κάποιες φορές ως και απαραίτητη.

Ερ.: Η γενιά σας τι έφερε στην τέχνη, στο θέατρο, το σινεμά σ' αυτή τη χώρα;

Δ.Π.: Νομίζω δεν έφερε τίποτα. Αλλά δεν φταίει η γενιά μας. Περνάμε μία περίοδο γκρίζα. Δεν υπάρχει πίστη. Και χωρίς πίστη δεν συμβαίνει τίποτα. Ειδικά στην τέχνη. Περί θέματος πίστης μιλάει ο Τσέχωφ και στον «Γλάρο». Ένα έργο που μιλάει την ίδια στιγμή για την τέχνη και την ζωή. Πίστη δεν πρέπει να έχουν μόνο οι καλλιτέχνες Αλλά και το κοινό. 

Ερ.: Εσείς τι θέλετε να αλλάξετε αν μπορέσετε;

Δ.Π.: Τίποτα δεν θέλω να αλλάξω.

Ερ.: Ποιός είναι ο σημαντικότερος ρόλος σας ως τώρα και ποιόν ονειρεύεστε για το μέλλον;

Δ.Π.: Υπήρξα πολύ τυχερός και σε ρόλους και σε συνεργασίες αλλά και σε εμπειρίες. Δεν ονειρεύομαι συγκεκριμένα πράγματα. Με ενδιαφέρει η ψυχική μου ισορροπία περισσότερο από το θέατρο.

Ερ.: Τι σας έδωσε η παραμονή στο εξωτερικό, και τι μπορείτε να κρατήσετε απ' αυτά στην καθημερινότητά σας και την επαγγελματική σας πρακτική;

Δ.Π.: Έγινα πιο «ανοικτός». Καταλαβαίνω περισσότερο τους άλλους. Μπαίνω ευκολότερα στην θέση τους.

Ερ.: Τα μελλοντικά σας σχέδια.

Δ.Π.: Όταν τελειώσει και η επόμενη σκηνοθεσία μου στο ΚΘΒΕ να πάω για λίγες μέρες στην Νάξο.

photos c Patroklos Skafidas

 

Πρεμιέρα 14 Νοεμβρίου

Η ταυτότητα της παράστασης:

Μετάφραση – Δραματουργική Επεξεργασία

Φωτισμοί-Μουσική επιμέλεια: Δημοσθένης Παπαδόπουλος

Σκηνικά: Σταύρος Λίτινας

Κοστούμια: Ηλένια Δουλαδίρη

Βοηθός σκηνοθέτη: Στεφανία Βλάχου

Φωτογραφίες: Πάτροκλος Σκαφιδάς

Παίζουν: Δημοσθένης Παπαδόπουλος, Θάλεια Ματίκα, Βασίλης Μπισμπίκης, Σοφία Πανάγου, Θεόδωρος Κανδηλιώτης , Δημήτρης Διακοσάββας, Δημήτρης Καπετανάκος, Μάνος Καζαμίας.

INFO

ΗΜΕΡΕΣ & ΩΡΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ

Από τις 14 Νοεμβρίου : Δευτέρα & Τρίτη στις 21.00

ΤΙΜΕΣ

17 ευρώ γενική είσοδος, 14 ευρώ (φοιτητές, δάσκαλοι, καθηγητές και άνω των 65), 10 ευρώ (Κάτοχοι κάρτας ΟΑΕΔ).

Προσφορά προπώλησης μόνο μέσω Viva.gr με 10 ευρώ που θα ισχύει μέχρι και την παραμονή της πρεμιέρας (13-11-17)

Προπώληση εισιτηρίων

Στο ταμείο του θεάτρου ΑΝΕΣΙΣ, Λ. Κηφισίας 14, Αμπελόκηποι, Τηλ.2107488881-2, στο Viva.gr ( τηλέφωνο κρατήσεων 11876), στο κατάστημα Viva (The Mall Athens) και στο VivaWallet Mobile App, στα καταστήματα Seven Spots, στα Reload Stores, στα καταστήματα Media Markt και στο tickets.mediamarkt.gr, στα βιβλιοπωλεία Ευριπίδης, στην Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων, στο αθηνόραμα.gr και στο Viva kiosk Συντάγματος.

Βρείτε αναλυτικά τα 300+ σημεία προπώλησης στο Viva: www.vivapayments.com/el-gr/network

Link προπώλησης https://www.viva.gr/tickets/theater/theatro-anesis/theios-vainas/

Περισσότερα για το Άνεσις»

SITE: http://theatroanesis.gr/

FB: https://web.facebook.com/theatroanesis/?fref=ts

PREVIEW - Απολογία του Σωκράτη (ΔΗΘΕΠΕΙ)

«Πλάτωνα, Απολογία Σωκράτη» στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά

Μόνο για 8 παραστάσεις

6 έως 15 Μαΐου

«Πλάτωνα, Απολογία Σωκράτη», η παράσταση στην αρχαία ελληνική γλώσσα (με υπέρτιτλους στα νέα ελληνικά και στα αγγλικά) που καθήλωσε χιλιάδες θεατές, μετά από sold παραστάσεις στη Θεσσαλονίκη αλλά και σε όλη την Ελλάδα, τη Ρουμανία, την Κύπρο και το Βιετνάμ όπου αποθεώθηκε στην ιστορική Όπερα του Ανόι, έρχεται στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά για 8 παραστάσεις, από τις 6 έως τις 15/5/2016.

Η αυθεντική αυτή Αναπαράσταση της πιο συγκλονιστικής δίκης στην ιστορία του πολιτισμού, στην ίδια ακριβώς γλώσσα που μιλούσε ο Σωκράτης και καταγράφηκε με ακρίβεια από τον παρόντα νεαρό μαθητή του, Πλάτωνα, κάνουν την παρακολούθηση της για τους θεατές- δικαστές, μια μοναδική βιωματική εμπειρία, έχοντας την αίσθηση ότι ζουν μέσα στην πραγματική ατμόσφαιρα εκείνης της μέρας της δίκης, κι όπου ο Σωκράτης και ο Μέλητος ενσαρκώνονται μπροστά τους ζωντανά.

Ο Δήμος Αβδελιώδης, εμπνευστής και δημιουργός αυτού του εγχειρήματος, έχοντας διδάξει την φωνητική ερμηνεία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας και καταθέτοντας παράλληλα μια νέα μετάφραση της «Απολογίας» που συνοδεύει με υπέρτιτλους την παράσταση, γράφει στο εισαγωγικό του σημείωμα:

Mε την «Απολογία του Σωκράτη» το οικουμενικό πνεύμα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού φθάνει στην πιο κορυφαία του στιγμή, γιατί γίνεται συνειδητή πράξη, αποκτώντας πραγματική και αναμφισβήτητη σωματική υπόσταση με τον Σωκράτη, ο οποίος αρνείται να ζει συμβατικά, χωρίς ελευθερία, και προτιμά το θάνατο, παρά να στερηθεί τον ενθουσιασμό και τη χαρά, σαν αναζήτησης του ουσιαστικού σκοπού της ύπαρξής μας.

Στην απολογία του, αποκαλύπτει τις τυποποιημένες και φοβικές συμπεριφορές των ανθρώπων και όλη την εικόνα ενός πολιτισμού που πελαγοδρομεί ασταμάτητα χωρίς πιλότο και χωρίς ξεκάθαρο δημιουργικό σκοπό, μοιάζοντας με το σήμερα του δυτικού πολιτισμού.

Ταυτόχρονα αρχίζει και η δύση του ελληνικού κόσμου, εφ’ όσον το πνεύμα αυτού του ουμανιστικού πολιτισμού δεν μπόρεσε να ενσωματωθεί μέσα στην πραγματική ζωή, της λειτουργίας της δημοκρατίας, της παιδείας και των άλλων θεσμών, παραμένοντας σαν μια ουτοπική και άπιαστη ιδέα για ποιητές.

Είναι δύσκολο έως ακατόρθωτο να καταλάβουμε σήμερα τον πραγματικό χαρακτήρα αυτού του εξόχως οριακού κειμένου μέσα από τις μεταφράσεις του, επειδή η μεταγραφή του σε μιαν άλλη γλωσσική δομή και φωνή, είτε είναι η νέα ελληνική είτε η φωνή μιας οποιασδήποτε άλλης εθνικής γλώσσας, αλλοιώνει αναγκαστικά και παρερμηνεύει το ύφος και το ήθος του λόγου, άρα και το πραγματικό πρόσωπο του Σωκράτη και του Πλάτωνα.

Κάθε μεταφραστική απόπειρα όσο πιστή κι’ αν θέλει να είναι, δεν μπορεί να υποκαταστήσει τον πρωτότυπο λόγο ενός κειμένου, αφού εκ των πραγμάτων παράγει μιαν εντελώς νέα δομή, που ενέχει έναν διαφορετικό ήχο, παράγοντας μιαν άλλη μουσική και ένα άλλο νόημα.

Όμως ο ήχος και οι μουσικές παράμετροι είναι που ρυθμίζουν τις σημασίες και το νόημα της κάθε φράσης και όχι η τυπική ή τυποποιημένη εκφορά μιας σειράς λέξεων. Ο τρόπος που θα ειπωθούν, είναι αυτό που καθορίζει την ευκρίνεια των ιδεών, των εικόνων και των αισθημάτων που κατοικούν μέσα τους.

Οι πρόβες ξεκίνησαν τον Μάιο του 2012, με τη συγκεκριμένη μέθοδο που χρησιμοποιώ για την ερμηνεία ενός κειμένου –παρακάμπτοντας την Εράσμια και την Προσωδιακή εκφορά καθώς και τη χρήση των πλάγιων ήχων της βυζαντινής μουσικής–, με σκοπό ο αρχαίος λόγος να ακούγεται φυσικός και οικείος, έχοντας παρόμοιους-αν όχι τους ίδιους-, ήχους και ρυθμούς με τις προγενέστερες έως και τις σύγχρονες φωνητικές εκφράσεις της ελληνικής γλώσσας.

Οι υπέρτιτλοι της μετάφρασης δεν είναι μόνο ένας οδηγός για την πλήρη κατανόηση του λόγου του Σωκράτη αλλά και για την εξήγηση κάποιων λέξεων που τις θεωρούμε αυτονόητες επειδή τις χρησιμοποιούμε και σήμερα, ενώ η σημασία τους είναι εντελώς διαφορετική, όπως πχ η λέξη αλήθεια, η οποία για τους ακροατές του απολογούμενου Σωκράτη, σημαίνει την ακριβή διατύπωση ενός πράγματος, την πραγματικότητα.

Μέλημά μας δεν ήταν απλά μια καλή θεατρική παράσταση, αλλά κυρίως μια αυθεντική Αναπαράσταση της δίκης του Σωκράτη, με ένα πατάρι και μια κλεψύδρα, χωρίς άλλα θεατρικά στοιχεία, παρά μόνο με την ατμόσφαιρα που δημιουργεί η ενσάρκωση, από τους δυο ηθοποιούς, της φωνής του πρωτότυπου κειμένου στην αρχαία αττική διάλεκτο, της αυθεντικής δηλαδή φωνής του, που του επαναπροσδίδει το "χαμένο" από τις μεταφράσεις νόημα του.

«Πλάτωνα, Απολογία Σωκράτη»

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Διδασκαλία αρχαίου κειμένου, μετάφραση, σκηνικός χώρος, σκηνοθεσία: Δήμος Αβδελιώδης

Επιμέλεια μετάφρασης υπερτιτλισμού: Αμαλία Κοντογιάννη

Εικαστική παρέμβαση: Αριστείδης Πατσόγλου

Σκηνογραφικός σχεδιασμός κλεψύδρας: Κώστας Κοτσανάς

Βοηθοί σκηνοθέτη: Αθηνά Ζώτου, Ειρήνη Ζάρρα

Οργάνωση παραγωγής: Αθηνά Σαμαρτζίδου

Διανομή: Βασίλης Καραμπούλας (Σωκράτης), Θανάσης Δισλής (Μέλητος)

Τιμές Εισιτηρίων

Γενική είσοδος: 10€

Δημοτικό Θέατρο Πειραιά

6 έως 15 Μαΐου

Hμέρες & ώρες παραστάσεων:

Τετάρτη & Κυριακή 19.00

Πέμπτη, Παρασκευή & Σάββατο 21.00