ΚΟΥΑΡΤΕΤΟ - Κριτική (17/1/2016)

Η παράσταση Κουαρτέτο, βασισμένη στο ομώνυμο έργο του Heiner Mueller, βασισμένο με τη σειρά του στο έργο Οι Επικίνδυνες Σχέσεις του Chonderlos de Laclos, παρουσιάζεται σε εκδοχή Φλαμένκο, στον χώρο Arroyo Nuevo. Τους τέσσερεις ρόλους του έργου, της Μαρκησίας ντε Μερτέϊγ, του Υποκόμη ντε Βαλμόν, της ερωμένης του υπερήφανης και αγνής Κυρίας ντε Τουρβέλ και της ανηψιάς της Μαρκησίας, της Βολάνζ, που αποδεικνύεται εξαιρετικά εύπλαστη στα χέρια του υποκόμη, ερμηνεύουν οι δύο χορευτές-περφόρμερ, ο Σταύρος Λίτινας και η Εύα Παρασκευοπούλου. Αφηγήτρια η Άντζελα Μπρούσκου και στο πιάνο η Αλίνα Αναστασιάδη.

Αν εξετάσει κανείς τον αριθμό παραστάσεων φλαμένκο στη χώρα μας, θα δει πως πρόκειται για ένα εξαιρετικά δημοφιλές είδος. Κατά καιρούς μας έχουν επισκεφθεί κλασικοί/παραδοσιακοί θίασοι αλλά και εκπρόσωποι του ευρέος ανανεωτικού φάσματος του φλαμένκο, από τον εμπορικό τυφώνα Χοακίν Κορτές, μέχρι την Μαρία Παχές και τον Αντόνιο Κανάλες με τις ομάδες τους, σόλο καλλιτέχνες σε μικρές σκηνές, και φυσικά η Κριστίνα Όγιος. Το είδος, συχνά στο περιθώριο όσων ενδιαφέρονται για τον σύγχρονο χορό ή τα εναλλακτικά σοφιστικέ ρεύματα, στο νου πολλών θεατών έχει συνδεθεί με τη φολκλόρ πολυχρωμία, χωρίς πραγματική ικανότητα να σχολιάσει τη σύγχρονη πραγματικότητα, η να προκαλέσει τον σημερινό θεατή, παρά μόνο να προσφέρει διασκέδαση σε λίγο-πολύ γνωστά κι αποκρυσταλλωμένης αισθητικής μονοπάτια. Βεβαίως οι ίδιοι οι καλλιτέχνες του φλαμένκο πιστεύουν στην ανανέωση, πιστεύουν στην ανάμιξή του με άλλες τέχνες και την άσκησή του σε άλλες μουσικές, πέραν της παραδοσιακής συνοδείας από φωνή, κιθάρα, κρουστά. “...δανειζόμαστε στοιχεία[...] προσπαθώντας να καταλήξουμε σε κάτι που να είναι φλαμένκο” (Κ. Όγιος, “Μεγάλοι Χορογράφοι-Συνεντεύξεις”, σελ. 76). Κι ας μην ξεχνάμε ότι πρώτα απ' όλα υπήρξε το τραγούδι, η μουσική, το “αίσθημα φλαμένκο", που είναι στοιχείο σημαντικό και ενίοτε δύκολο να "συνυπάρξει" με άλλα είδη χορού ή άλλες τέχνες σε μια διαδικασία ανανέωσης. 

Όμως...

Όλα αυτά μαζί, παρελθόν, παρόν και ενσωμάτωση ενός είδους γεννημένου πολλά χιλιόμετρα μακριά απ' την Ελλάδα, βάζει επιτυχώς σε λειτουργία ο Σταύρος Λίτινας στο “Κουαρτέτο”. Με Δυτική μουσική συνοδεία στο πιάνο, την αφήγηση με τη φωνή της Άντζελας Μπρούσκου, μεταμφιέσεις και κυρίως palmas και περίτεχνο zapateado, καταφέρνει μαζί με την παρτεναίρ του Εύα Παρασκευοπούλου, να μεταφέρει αριστοτεχνικά στου σημερινούς θεατές το οικτρό άμα δε και σαγηνευτικό παιχνίδι εξουσίας και έρωτα των δύο libertins του 18ου αιώνα, που γνώρισαν τη δεκαετία του '80 επιτυχείς κινηματογραφικές μεταφορές από τους Στήβεν Φρήαρς και Μίλος Φόρμαν. 

Στο Κουαρτέτο, την κρυπτική εκδοχή του Χ. Μύλλερ, παίζουν ένας άνδρας και τρεις "γυναικείες εκδοχές", η υψηλή Κυρία των Λογισμών, Η νεαρή άσωτη, χωρίς συνείδηση μαθήτρια της απάτης και “δείγμα τυπικό” των συζυγικών σχέσεων όσο και του μύθου περί της πίστης στον γάμο και η έμπειρη, ώριμη, χειριστική, κακόβουλη (;) γυναίκα, ισότιμη του πλέον άπιστου άνδρα, η τελευταία που θα “πέσει”, απελπιστικά μόνη, όταν όλοι θα 'χουν φυγε ή πεθάνει, η Μαρκησία -μια σπάνια εξαίρεση στις γυναίκες-καλόβολες ηρωίδες της λογοτεχνίας.

Ο Χοζέ Λιμόν, στο σύγχρονο χορό, είχε δώσει πριν από 60 χρόνια τη δική του εκδοχή του “Οθέλλου”, σε ένα κουαρτέτο, την περίφημη Moor's Pavane, αλλά χωρίς εναλλαγές ρόλων και μεταμφιέσεις, παρά ξεκάθαρα τα δύο ζευγάρια των πρωταγωνιστών: εκείνων που καταστρέφουν, κι εκείνων που καταστρέφονται στο έργο του Σαίξπηρ.

Να τονιστεί ότι στην παράσταση του “Κουαρτέτου” κατά Σταύρο Λίτινα, οι μεταμφιέσεις μέσω των κοστουμιών είναι απολύτως καλόγουστες και μελετημένες, ο ίδιος δε σε γυναικείο ρόλο έξοχος. Θαυμάσια και η παρτεναίρ του, αξιέπαινη στην πειστικότητα των ρόλων. Και οι δυό τους πολύ ταιριαστοί σκηνικά.

Εν κατακλείδι: Να πάτε στο ατμοσφαιρικό Arroyo Nuevo και να δείτε την παράσταση, αλλιώς θα χάσετε.