ΚΡΙΤΙΚΗ-ΣΙΝΕΜΑ: JOKER

Ανήκω στη γενιά που αντιμετωπιζε τον Joker ως τον αποτυχημένο ζηλιάρη εκκεντρικό που κάνει τρέλλες για να τραβήξει την προσοχή, αλλά που του βγαίνουν ξυνές όταν αναλαμβάνει ο Batman να υπερασπιστεί τον κόσμο και τη νομιμότητα. 

Στην εποχή μας όμως, της εκπλήρωσης της προφητείας "Μακάριοι οι πτωχοί των πνεύματι...", ο Joker ξανάρθε στο προσκήνιο ως απαραίτητο συστατικό μιας ανάλγητης κοινωνίας αν όχι και alter ego του Batman, που πρέπει σώνει και ντε να έχει και μια φονική πλευρά για να είναι cool στους -ακόμη- προ/φουτουριστικούς καιρούς που ζούμε. Ο Σκοτεινός Ιππότης πριν από καμμιά δεκαετία έκανε την αρχή της αποκατάστασης του Joker και ξανάστησε το fun club του, ενώ ο πολύς Χοακίν Φήνιξ ανελαβε την νεότερη εκδοχή, που αποτελεί μια πιό αληθοφανή και στέρεη γενεαλογία του δημοφιλούς χαρακτήρα, σε σκηνοθεσία Τοντ Φίλιπς (2019). 

Ο Joker, ο μυστηριώδης arch-villain, αποτυχημένος και κακοποιημένος, κολλημένος σε μια αρρωστημένη σχέση με μια μητέρα που κάθε άλλο παρά αξίζει να αποκαλείται έτσι, κάπως σαν τον Νόρμαν Μπέϊτς του Ψυχώ, χάνει κάθε προσχηματική ανθρωπιά όταν η επαγγελματική και προσωπική του ζωή παίρνουν την κάτω βόλτα. Το στρίψιμο της βίδας έχει καταγραφεί σε πλείστες όσες εκδοχές στο σινεμά, όπως για παράδειγμα στο Μια ξεχωριστή μέρα του Τζόελ Σουμάχερ (1992). Εδώ όμως, ο Τοντ Φίλιπς έχει δύο μεγάλες δυσκολίες να ισορροπήσει: τον χαρακτήρα καρτούν, με την αληθοφάνεια του ανθρώπινου ψυχισμού σε κατάρρευση. 

Ο Joker είναι mega-star και ελέγχει τον σκηνοθέτη και το σενάριο. Δεν είναι εύκολο να τον κάνεις έναν κακομοίρη που διασχίζει ολόκληρη την δυστοπική μεγαλούπολη "Gotham" για να κρυφτεί στην κακομοίρικη πολυκατοικία όπου μένει, να εξηγήσεις τις υπερφυσικές του δυνάμεις να δραπετεύει και να κάνει κακό ανενδοίαστα και να είναι και σύμβολο εξέγερσης -αυτό το τελευταίο "κατάπιε" την ταινία. Ο ψυχοπαθής, αντικοινωνικός, κακοποιημένος άνδρας με την επίσης βαριά προβληματική μητέρα, δεν στέκει ως σύμβολο εξέγερσης. Στο σταυροδρόμι ανάμεσα στην κακία του Joker και του χάους που προκαλεί από τη μια, και την κατάρρευσή του και την εξέγερση από την άλλη, ο Φίλιπς δίστασε, κι έχασε το "άριστα" που θα έπαιρνε γι' αυτήν την ταινία. 

Η δύναμη του Joker ήταν ανέκαθεν η αντιπαράθεσή του με τον Μπρους/Μπάτμαν, η ομαδοποίησή του με άλλους τους φυράματός του, η ειρωνεία και, ενίοτε, ο αυτοσαρκασμός του. Και ξαφνικά γίνεται εν έτει 2019 λαϊκός ήρωας και έμπνευση των καταφρονεμένων, όταν ταυτόχρονα, διαβάζουμε στην οθόνη το βαρύ ιατρικό του ιστορικό, με όλα τα στοιχεία που υποτίθεται κάνουν πιό συμπαθή την εικόνα του. 

Χάθηκε η μπάλα κάπου στη λύπηση και τον οίκτο, προδόθηκε ο "ήρωας"/χαρακτήρας που αν είχε κάτι μεγαλειώδες ως τώρα, ήταν η αδιαφορία του για το παρελθόν, η απόλυτη παράδοσή του στα κατώτερα ένστικτά του, η ευρηματικότητα και η άρνηση του οίκτου και της ελεημοσύνης. Από άγριο θηρίο, ο εκπληκτικός Χοακίν Φήνιξ, με την καθοδήγηση σεναρίου και σκηνοθέτη, έδωσε στο κοινό έναν Joker που παρ' ολίγο να γίνει αρχηγός κόμματος, υπεραπλουστεύοντας και βάζοντας στο τσουβάλι ψυχική νόσο, παραλήρημα, παραισθήσεις, κοινωνική αδικία, παιδική κακοποίηση, bullying, φτώχεια και πολιτική. Ίσως αυτός ο αχταρμάς έκανε την ταινία τόσο δημοφιλή στους εφήβους και απατηλά επαναστατική.